Het beeld kwam in de vorige aflevering al even ter sprake, omdat zich een drama met Roodkapje had afgespeeld nabij onze Tilburgse heilige, Petrus Donders, alias Peerke. Ik blijf nog even in de buurt dus.
Zeer gemengde gevoelens maken zich van mij meester bij het zien van de heilige en zijn nederige discipel. Het beeld stamt natuurlijk uit een tijd waarin we een donker gekleurde mens nog ‘neger’ noemden. En voor die tijd geldt ook, dat de meeste mensen in onze contreien dachten dat een zielige zieke zwarte zijn genezing en heil in het Geloof zou vinden, en zo niet dat, dan toch altijd nog eeuwig zielenheil als troostprijs. Uit dat historische perspectief moeten we mededogen putten voor de matige beeldhouwer die het foeilelijke ding heeft gemaakt, en voor zijn opdrachtgevers.
Vanuit mijn 21–eeuwse perspectief wordt het radicaal anders. De heilige kijkt minzaam en met empathie naar de knielende man, maar ook met een onmiskenbaar gevoel van superioriteit. Moet deze man knielen omdat hij door zijn ziekte niet kan staan? Ik betwijfel het. Volgens mij is alleen zijn linkerarm lepreus. Nee, hij knielt voor zowel de Pater als voor Jezus aan het kruis. De posities van de drie figuranten, Jezus, Peerke en zijn bekeerde patiënt, geven keurig de verhoudingen weer. Daar beneden de zielige neger, opkijkend naar de beide andere heren, Peerke en Jezus. Peerke zorgt ervoor dat Jezus net iets hoger gepositioneerd is, zo wijs is hij dan nog wel, maar vooral niet te veel. Hij staat erg dicht bij de Verlosser, een gegeven dat later is bezegeld met een zaligverklaring.
Als de boodschap van het beeld nu zou zijn: ‘kijk nou toch eens hoe vreemd de mensen destijds aankeken tegen de verhouding tussen blank en zwart, gelovig en ongelovig, God en mens’, dan zou het van mij mogen blijven staan. Maar ik betwijfel of dat goed overkomt op de mensen. Nu en voor mij is het een ontoelaatbare verbeelding van een verwerpelijk mensbeeld uit voorbije tijden, waarvoor we ons alleen nog maar diep zouden moeten schamen.
Hang dat kruis aan de boom en kniel neer naast deze medemens, in nederigheid en saamhorigheid, Peerke! Of zeg hem dat hij moet opstaan, in navolging van de Heer! Als dat niet gebeurt, dan zou ik zeggen, weg met dat ding.
2015