Mannelijkheid en vrouwelijkheid in de natuur

In deze tijd van nuancering in ons denken over de twee gangbare seksen en de daaraan door de mens gekoppelde identiteiten raken zowel de man als de vrouw niet zelden in verwarring. Het zoeken naar onze eigenheid en identiteit is een opdracht die inherent is aan ons leven, wellicht zelfs in termen van doel en zingeving. Genoemde verwarring is daarom een riskante zaak. Door terug te gaan naar de evolutionaire oorsprong van mannelijkheid en vrouwelijkheid hoop ik mijn publiek nieuwe houvast te bieden en zich desgewenst te wapenen tegen degenen die verwarring proberen te zaaien.

Niet meer normaal

Het begrip ‘supernormale prikkel’ van de Nederlandse etholoog Tinbergen is het uitgangspunt van een spannende verkenning van ons eeuwige verlangen naar meer, groter, beter. Ik onderzoek uiteenlopende maatschappelijke en culturele domeinen waar dit principe een veel grotere impact heeft dan we hadden gedacht.

Agressie en geweld bij mens en dier

Vaak worden agressie en geweld beschouwd als een kwaad en bovendien als een recente ontsporing van de mens. Beide opvattingen berusten op hardnekkige misverstanden. Als we onbevooroordeeld kijken naar de manieren waarop dieren soms vrede stichten en bewaren, maar er soms ook zeer functioneel genadeloos op los slaan, gaan we meer snappen over onze eigen neiging tot agressie en geweld en die van de medemens. Dit inzicht ligt aan de basis van de zo felbegeerde vrede. 

Ouders en kinderen: een belangenconflict

Ouders houden van vrede en harmonie, kinderen zijn dol op ruzie. De onterechte maar zeer gangbare veronderstelling, dat een harmonieus gezin voor iedereen het beste is, vormt de bron van veel misverstand en ellende. Kijken we vanuit een evolutiebiologisch en sociobiologisch perspectief naar de relatie tussen ouders en jongen, dan levert dat meer begrip op over zowel onze ouders als over onze nazaten. Acceptatie van fundamentele (want biologisch gewortelde) belangentegenstellingen tussen de leden van het gezin kan allerlei vruchteloze inspanningen in het opvoedproces helpen voorkomen. 

De stadsmens als biologisch fenomeen

Deze lezing gaat over de vermeende tegenstelling tussen ‘natuur’ en ‘cultuur’. De cultuur heeft ons veel gebracht, maar soms lijkt ze ons ook veel natuurlijks te hebben afgenomen. In deze lezing maak ik geruststellend duidelijk, dat onze zorgen hierover niet altijd nodig zijn. De overschatting van de ernst van het verlies wordt veroorzaakt door het te zware gewicht dat we over het algemeen toekennen aan genoemde tegenstelling. Ik neem de mens en zijn nieuwste biotoop, de stad, als voorbeeld om aan te tonen, dat het leven in een grote stad aangenamer kan worden als we beter begrijpen hoe de stedeling omgaat met zijn natuur in een ogenschijnlijk onnatuurlijke omgeving. 

De natuur van de man, de natuur van de vrouw

In deze tijd van nuancering in ons denken over de twee gangbare seksen en de daaraan door de mens gekoppelde identiteiten raken zowel de man als de vrouw niet zelden in verwarring. Het zoeken naar onze eigenheid en identiteit is een opdracht die inherent is aan ons leven, wellicht zelfs in termen van doel en zingeving. Genoemde verwarring is daarom een riskante zaak. Door terug te gaan naar de evolutionaire oorsprong van mannelijkheid en vrouwelijkheid hoop ik mijn publiek nieuwe houvast te bieden en zich desgewenst te wapenen tegen degenen die verwarring proberen te zaaien.