door Frans Ellenbroek | aug 18, 2017 | publicaties stad
Een oprechte verontschuldiging is een prachtig gebaar, als iemand met oprechte spijt over zijn daden haar aanbiedt. Hoewel we een verontschuldiging mogen weigeren, getuigt aanvaarding ervan als een teken van edelmoedigheid en beschaving.
De waarde van excuses wordt heel anders wanneer er wel sprake is van schuld, maar niet van echte spijt. Zo kan men een scheldkanonnade laten vooraf gaan door de woorden ‘sorry hoor, maar …’. Of de politieagent die in het programma wegmisbruikers de wegpiraat aanspreekt met de woorden: ‘Het spijt me zeer, maar u krijgt een proces verbaal’. Omdat hier de excuses aan de daad voorafgaan, levert de spreker in zulke gevallen zelf het bewijs dat zijn spijt niet oprecht is.
Hilarisch wordt een spijtbetuiging, wanneer er geen sprake is van wandaad of schuld, noch van spijt. Al jaren bedacht ik dit bij het zien van stadsbussen met de tekst ‘sorry, geen dienst’. Sorry voor wat? De chauffeur rijdt na gedane arbeid zijn bus naar de garage, vervuld van voldoening en met verlangen naar zijn welverdiende rust en de hereniging met zijn heerlijke gezin.
De bedenkers van deze mededeling wapenen zich misschien tegen de onterechte boosheid van een gefingeerde, ongeduldige passagier, maar onderschatten daarmee diens intelligentie. Wij snappen heus wel dat er bussen zijn die geen dienst hebben. Dit ‘sorry’ is dan ook niet meer of minder dan een holle, laffe frase.
2014
door Frans Ellenbroek | aug 18, 2017 | publicaties stad
In de tuin van mijn nieuwe eigen huis, natuurlijk in mijn geliefde stad, vond ik vandaag een leeg slakkenhuis, restant van een merelontbijtje. Ik rustte even uit van het klussen en keek naar de lege huizen.
Stel je eens voor, zo dacht ik toen, je huis heb je zelf gemaakt, het past je als een jas, en je neemt het – binnen je beperkte actieradius – overal mee naartoe. Het huis groeit met je mee. Je hebt geen makelaar nodig, geen notaris, geen hypotheekbank en geen verhuisbedrijf. Het is in mooie tinten geschilderd, een tijdloos ontwerp, slijtvast en onderhoudsarm. Je woont niet in een rijtje, zoekt steeds het lekkerste plekje uit als standplaats.
Ik zag ook meteen een schaduwzijde aan het slakkenbestaan. Samenwonen is er niet bij. Ik stond weer op en ging vrolijk aan de slag.
2016
door Frans Ellenbroek | aug 18, 2017 | Publicaties, publicaties stad
Ik kwam haar altijd tegen wanneer ik van mijn huis naar de Jumbo wandelde. Ze was geposteerd bij een van de twee snackbars die mijn straat rijk is. En op de terugweg ontmoette ik dan steeds weer haar spiegelbeeldige dubbelgangster. Haar ivoorwitte tanden en sensuele lippen hadden zich zojuist al aan het bevroren lekkers in haar hand vergrepen, waarna ze speciaal voor mij nog heel vlug haar mond moest hebben gekuist en haar lippenrood ververst.
Zoet en warmbloedig moet ze zijn geweest, mijn ijsminnende verleidster, zodat alles en iedereen in haar nabijheid – behalve het ijsje – direct zou smelten. Ik verbeeldde me dat ze Marguérita heette, zozeer begon ik aan onze ontmoetingen te wennen. Deze uiterst tweedimensionale dame deed zo haar best om ook een derde dimensie te suggereren, dat haar enige droom – mij deelgenoot te maken aan haar orale genoegens – onweerstaanbaar in vervulling leek te moeten gaan. Maar ik heb natuurlijk veel te lang gedraald.
Op een dag was Marguérita er niet meer. De OLA-marketeers moeten zich hebben bedacht. Zoveel mediterrane sensualiteit was kennelijk toch iets teveel voor de gemiddelde Nederlandse consument. Een alleraardigst, iets degelijker ogend meisje had haar positie ingenomen. De korte vraag ‘IJsje?’ is nu toegevoegd om ons duidelijk te maken, dat het echt alleen om het ijsje gaat. Ze lijkt me aardig hoor, dat nieuwe meisje, maar ik mis Marguérita zo. Nog steeds.
2014
door Frans Ellenbroek | aug 18, 2017 | publicaties stad
Zowel het begin als het eind van mijn werkdagen zijn een feest: ik loop van mijn huis in de Goirkestraat naar het museum en weer terug. Ik kom dan halverwege door ons prachtige Wilhelminapark. De wandeling warmt me op voor de dag en – vice versa – helpt ze me om hem af te ronden. ‘Dag bomen, dag vogels, dag bloemen’.
Mijn ritueel werd echter afgelopen donderdagochtend wreed verstoord door een afzichtelijke oranje schutting rondom het hele park. Meteen: irritatie van de primitieve territoriale nucleus in mijn brein: als ik daar elke dag doorheen loop, dan is het toch zeker ook een beetje mijn park? Dat is niet waar, maar het voelt waar. Oeroud sentiment.
Het denkende deel van mijn brein reageerde echter direct, op zoek naar verklaringen. Was het misschien kunst? Een spontane uiting van ontsporend oranjegevoel wellicht? Was er een zeldzame orchidee aangetroffen die moest worden beschermd? Maar zelfs ik kon er deze keer geen kunst van bakken en de andere oplossingen leken me bij nader inzien nog onwaarschijnlijker. Wat bleek? De schutting moest een dancefeest aan het oog onttrekken of mensen buiten het park houden die – zoals ik – niet kunnen dansen.
Bij het zien van zoveel nutteloze lelijkheid kreeg ik een rood waas voor de ogen. Dat werd roder toen ik bedacht dat iemand dit moest hebben bedacht, en nog roder toen ik inzag, dat iemand dit prima moest hebben gevonden, of zelfs tof. Tilburgers konden het niet geweest zijn, want die zijn trots op de schoonste stad van het land en dus ook op deze groene parel, die doen zulke dingen niet.
Het rood voor mijn ogen werd langzaam weer oranje. Verder kwam ik niet. Code oranje: opgepast, er zijn barbaren in de stad!
2014
door Frans Ellenbroek | aug 18, 2017 | publicaties stad
Hout, multiplex, olieverf
Wie kent niet de borden bij grote infrastructurele projecten die ons laten weten wie de prachtige nieuwe brug of het fraaie verkeersknooppunt hebben gerealiseerd en gefinancierd. In al haar werk kiest deze kunstenaar voor de ironische invalshoek. Zo ook hier. In een onooglijk en ietwat verwaarloosd struikgewas langs de kant van een drukke weg (Spoorlaan, Tilburg) heeft zij een schokkend statement gemaakt. Zomaar een treurige bosschage, waarvan er duizenden zijn, waaraan iedereen achteloos en vaak in haast voorbij snelt, verruilt plotseling haar armetierige status voor grandeur. De struikjes bluffen zich naar deze nieuwe status door te veinzen, dat zij aan overheidsingrijpen hun existentie ontlenen. Het werk deelt de voorbijganger, hoe vluchtig ook, iets belangrijks mee: waar u ook bent, wat u ook ziet, zelfs als het bij een eerste blik nutteloos, smakeloos of lelijk lijkt te zijn, hier manifesteren zich de machthebbers, geen detail ontgaat hen, en ook wat hen zou moeten of kunnen ontgaan, omdat het in essentie futiel is, draagt bij aan hun universele aanwezigheid en invloed. Ergens zal zich een fabriek bevinden waar deze borden in massa worden geproduceerd en overal zijn de mannetjes in fluorescerende pakken onderweg om de futiele dingen status te verlenen, en daarmee ook de bedenkers van die futiele dingen. Maar ook wanneer ze niets hebben bedacht, maken zij hun statement. Hier zijn wij geweest, hier hebben wij de wereld ‘mede mogelijk’ gemaakt. Tegelijkertijd signaleert de kunstenaar de intrinsieke onzekerheid over dit statement bij de veronderstelde machthebbers, door het werk niet boven het maaiveld te laten uitsteken. Het is deze verwarrende mengeling van groteske assertiviteit en meelijwekkende aarzeling die in al het werk van deze kunstenaar domineert.
2013
