door Frans Ellenbroek | aug 18, 2017 | publicaties stad
Zowel het begin als het eind van mijn werkdagen zijn een feest: ik loop van mijn huis in de Goirkestraat naar het museum en weer terug. Ik kom dan halverwege door ons prachtige Wilhelminapark. De wandeling warmt me op voor de dag en – vice versa – helpt ze me om hem af te ronden. ‘Dag bomen, dag vogels, dag bloemen’.
Mijn ritueel werd echter afgelopen donderdagochtend wreed verstoord door een afzichtelijke oranje schutting rondom het hele park. Meteen: irritatie van de primitieve territoriale nucleus in mijn brein: als ik daar elke dag doorheen loop, dan is het toch zeker ook een beetje mijn park? Dat is niet waar, maar het voelt waar. Oeroud sentiment.
Het denkende deel van mijn brein reageerde echter direct, op zoek naar verklaringen. Was het misschien kunst? Een spontane uiting van ontsporend oranjegevoel wellicht? Was er een zeldzame orchidee aangetroffen die moest worden beschermd? Maar zelfs ik kon er deze keer geen kunst van bakken en de andere oplossingen leken me bij nader inzien nog onwaarschijnlijker. Wat bleek? De schutting moest een dancefeest aan het oog onttrekken of mensen buiten het park houden die – zoals ik – niet kunnen dansen.
Bij het zien van zoveel nutteloze lelijkheid kreeg ik een rood waas voor de ogen. Dat werd roder toen ik bedacht dat iemand dit moest hebben bedacht, en nog roder toen ik inzag, dat iemand dit prima moest hebben gevonden, of zelfs tof. Tilburgers konden het niet geweest zijn, want die zijn trots op de schoonste stad van het land en dus ook op deze groene parel, die doen zulke dingen niet.
Het rood voor mijn ogen werd langzaam weer oranje. Verder kwam ik niet. Code oranje: opgepast, er zijn barbaren in de stad!
2014
door Frans Ellenbroek | aug 18, 2017 | Publicaties kunst
Zand
Tijdelijke kunstwerken, die vaak materiele realiteit laten zien in haar meest naakte en ongepolijste verschijningsvorm, duiden de richting aan waarin deze jonge kunstenaar zich momenteel ontwikkelt. Het fenomeen ‘tijdelijk kunstwerk’ is natuurlijk niet nieuw. Op de triënnale van Brasschaat zagen we daar nog prachtige voorbeelden van. Niet zelden worden zulke werken gemaakt als structuurstudie, die naast hun autonome waarde als het ware een impuls kunnen genereren voor de ontwikkeling van de architectuur, of voor andere ruimtelijke toepassingen. De levensduur van die kunstwerken is meestal min of meer planmatig. Maar hier is de levensduur van het werk bewust in het ongewisse gelaten. Het werk grijpt daarom terug op oerbeginselen. In dit specifieke voorbeeld is dat de maximale hellingshoek van gestapelde zandkorrels, waarbij het granulaire karakter van het materiaal maatgevend is. Dit soort aan de fysica ontleende theoremata worden door deze kunstenaar steeds opnieuw toegepast en gerespecteerd: hij doet zijn werk, de natuur doet het hare. Tot die natuur rekent hij ook het menselijk handelen. Vaak is zijn werk dan ook slechts twee dagen te zien, van vrijdagavond tot maandagochtend.
2013
door Frans Ellenbroek | aug 18, 2017 | Publicaties kunst
Tafel, stoelen
De installaties van deze kunstenaar vallen op door hun schijnbare achteloosheid. Vier stoelen zijn hier zodanig tegen een tafel gepositioneerd, dat ze een toestand van ‘tijdelijk-niet-gebruikt’ suggereren. Maar daarmee is de kous niet af. Wie heeft ze zo neergezet? Hebben er zojuist mensen aan deze tafel gezeten? Of staan deze stoelen hier klaar in afwachting van gebruik? Het plasje water op de tafel roept eveneens niets dan vragen op. Heeft het zojuist misschien geregend? Of heeft er iemand gezeten die een glas water om liet vallen? Het opzettelijk oproepen van vragen, raadsels, mysteries en de wrijving die het ontbreken van antwoorden bij de kijker teweeg brengt, zij vormen de kern van de installatie. Het werk is in zijn vorm en materiaalkeuze uiterst actueel, anderzijds wordt gerefereerd aan magisch-realistische voorgangers. Maar ook hier wordt men aan het wankelen gebracht, omdat er in zijn werk nooit sprake is van droombeelden, maar van scenes uit een alledaagse werkelijkheid. Vertrouwdheid en vervreemding – als nooit tevoren nu hand in hand – vormen de paradoxale elementen van zijn oeuvre.
2013
door Frans Ellenbroek | aug 18, 2017 | Publicaties kunst
Rijwielen, bomen, beton
Met deze massale installatie grijpt de kunstenaar terug naar zijn eerdere werk, waarin ook al nu en dan het thema zichtbaar was dat hier – onontkoombaar – explicieter gemaakt wordt dan ooit: beweging en niet-beweging. Deze jonge maker denkt in tegenstellingen. Tegenstellingen zijn – meer nog dan de gebruikte, tastbare materialen zelf, de eigen-lijke ingrediënten van het werk. Het ambachtelijke wordt volledig verlaten, sterker nog, bij voorkeur maakt hij zijn installaties met wat al aanwezig was, meestal in de openbare ruimte. Het reeds aanwezige wordt in zichzelf een statement. Hier spelen tegenstellingen van totaal verschillende aard de hoofdrol, toch hebben ze iets met elkaar te maken. Eerst die tussen natuur en niet-natuur, waarbij de natuur het niet lijkt te kunnen winnen van de massaconsumptie. De vier bomen zijn wel aanwezig, maar ze blijven een marginale rol spelen, als het ware ‘weggedrukt’ door de andere elementen in het werk. Dan is er de tegenstelling tussen het beton van het viaduct en ijzer van de fietsen, onwrikbare robuustheid enerzijds versus ‘verwijderbaarheid’ anderzijds. Toch is er de verwachting van verandering, van dynamiek. De fietsen zouden kunnen worden meegenomen, door hun eigenaren of anderen, maar niemand weet wanneer welke fiets van zijn plaats gaat komen. Daar is de tegenstelling tussen ‘zekerheid’ (je weet dat er iets gaat gebeuren) en ‘onzekerheid’ (je weet niet wanneer en hoe). Met beide tegenstellingen raakt dit werk – in een diepere laag – in feite aan een fundamentelere paradox: de individualiteit en de collectiviteit, onvoorspelbaarheid en voorspelbaarheid. Het werk nodigt ons uit om met die tegenstellingen te spelen.
2013
door Frans Ellenbroek | aug 18, 2017 | Publicaties kunst
Aluminium
Deze monumentale opdracht werd gegeven door Stichting de Wever in Tilburg, een grote zorginstelling die verpleeg- en verzorgingshuizen exploiteert. Het werk staat op de hoek van een tamelijk recent gebouwd, driesterren verzorgingshuis: Joannes Zwijsen, genoemd naar de 19e-eeuwse bisschop. Met de gekozen titel helpt de kunstenaar ons op weg. De twee uit aluminium opgetrokken ‘wachters’ staan onwrikbaar en robuust op hun plek. Als aan de grond genageld weten ze van geen wijken. Het deels in glad gepolijste vlakken, deels in strakke circulaire richels gevormde aluminium belichaamt zowel kracht als trots. Alleen samen kunnen deze twee wachters de wereld aan. Het hier gemaakte statement is helder: samen waken wij hier over de ouderen, in de traditie van Joannes Zwijsen.
2013
